Ang Parusa at Gantimpala Ayon sa Inogtula’neng Tibor

Abstract

Ang kuwentong-bayan ay maaaring pagsusumbong, pagsasalaysay, o pagkukuwento ng isang pangyayari, kaalaman, o minsan ay karanasan. Kadalasang ang mga karanasan ay nasaksihan na ng kapwa katutubo, ngunit patuloy pa rin itong ikinukuwento sa kapwa katutubo. Kadalasang nagsisilbi itong pamunat sa nakauumay na pag-uulit sa pang-araw-araw na mga gawain, o ‘di kaya ay libangan lamang. Sa mga Tagbanuang Tandula’nen, hindi lamang sinasaklaw ng kanilang inogtula’nen o kuwentong-bayan ang mga nabanggit na kahulugan, lumalagpas pa ito sa inilahad na tungkulin ng oral na tradisyon. Sa papel na ito, makikita ang kakaibang tungkulin ng inogtula’nen na humuhulagpos sa tradisyonal na pag-uulit ng kuwento bilang tradisyon. Binabago, ngunit idinodokumento ng inogtula’neng Tagbanua ang sarili nitong kuwento gamit ang tibor. Mula rito, ginugunita niya ang kaniyang karanasan bilang inogtula’nen ng nakaraan, kasabay ng pagbabalik nito sa kaniyang tungkuling panlipunan sa kasalukuyan. Ang mga tungkuling ito ay maaaring ekonomiko o tungkuling mahikal na tinukoy bilang parusa at gantimpala. Gamit ang mga parusa at ganimpalang ito, kumikilos ang mga Tagbanuang Tandula’nen upang isakatuparan ang mga tungkuling itinakda ng tibor sa kanilang lipunan. Ang sino mang hindi sumunod ay parurusahan, at tatanggap naman ng gantimpala ang sino mang tumatalima nang may paggalang—noon, ayon sa mga kuwentong-bayang tibor ng mga Tagbanuang Tandula’nen.

---

Keywords

inogtulanen, tibor, kolektibong karanasan, parusa at gantimpala, oral na tradisyon, Tagbanuang Tandula’nen, teritoryong Tagbanua

---

Title (English)

Punishment and Reward According to the Tibor Inogtula’nen

Abstract (English)

The folktale can be a complaint, narration, or recounting of an event, knowledge, or experience. Oftentimes the event has been witnessed too by a fellow native, although it is still told to another. This frequently serves as a refreshment to the nauseating repetition of everyday work, or simply a leisure. For the Tagbanua Tandula’nen, their inogtula’nen or folktales do not only encompass the aforementioned meaning, for they exceed these functions of the oral tradition. In this paper, the peculiar function of inogtula’nen is observed in its surpassing of the traditional repetition of the tale as a tradition. The Tagbanua inogtula’nen changes, but also documents its narratives through the tibor. From this, it recalls its own experience as inogtula’nen of the past, while returning to its social function in the present. These functions can either be economic or magical, respectively identified as parusa (punishment) or gantimpala (reward). Through these punishments and rewards, the Tagbanua Tandula’nen move in order to execute the responsibilities set by the tibor in their community. Those who disobey will be punished, while those who will follow respectfully will be rewarded—that is, according to the tibor folklores of the Tagbanua Tandula’nen.

---

Keywords (English)

inogtulanen, tibor, collective experience, punishment and reward, oral tradition, Tagbanua Tandula’nen, Tagbanua territory